Tóm tắt kết quả nghiên cứu, biên soạn lịch sử Cần Thơ
Chia sẻ
Chia sẻTừ việc sưu tầm, tập hợp tư liệu, lựa chọn tư liệu, đối chiếu với quy chuẩn về sử dụng tư liệu đáp ứng theo Thể lệ biên soạn Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ, các thành viên trong Ban Chủ nhiệm đã tiến hành nghiên cứu và biên soạn về sự kiện lịch sử, nhân vật chí, di tích lịch sử - văn hoá và danh thắng trong tổng thể Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ.
Địa chí Cần Thơ, xuất bản năm 2002
1. Các bước tiến hành thu thập tư liệu
Thứ nhất, thu thập tư liệu từ các cơ quan lưu trữ, các cơ quan ban ngành, quận, huyện và những công trình đã nghiên cứu, Địa chí Cần Thơ (2002); Lịch sử Đảng bộ thành phố Cần Thơ; khảo sát thực tế và thu thập thông tin về lịch sử thành phố Cần Thơ từ năm 2004 - 2024 tại Cục Thống kê, Bảo tàng, các sở ngành và quận, huyện để bổ sung tư liệu đã tập hợp từ những công trình nghiên cứu đã công bố.
Thứ hai, sao chụp, trích dẫn tài liệu văn bản, tài liệu thành văn; hình ảnh, bản đồ; khảo sát, ghi nhận thực tế tư liệu có liên quan về lịch sử. Số lượng tư liệu thu thập tùy theo mục tiêu, yêu cầu của từng Chương và theo thực tế tư liệu thu thập.
Thứ ba, phân tích, đánh giá tư liệu và đối chiếu với Quy chế về tư liệu và sử dụng tư liệu về sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử¸di tích – di vật và danh thắng Cần Thơ.
Thứ tư, xây dựng đề cương thông qua Ban Biên soạn phê duyệt báo cáo tập hợp tư liệu lịch sử dựa theo cách phân kỳ chung của lịch sử dân tộc và các sự kiện, nhân vật lịch sử, di tích, danh thắng có tính đặc thù, tiêu biểu, quan trọng liên quan đến quá trình hình thành và phát triển từ Trấn Giang - Cần Thơ đến năm 2024 tương thích với sự kiện lịch sử qua các thời kỳ, phục vụ biên soạn Chương về sự kiện lịch sử; Chương nhân vật chí; Chương di tích lịch sử- văn hoá và Chương danh thắng Cần Thơ.
2. Kết quả nghiên cứu và biên soạn lịch sử Cần Thơ
2.1. Báo cáo khoa học tập hợp tư liệu lịch sử Cần Thơ
Nghiên cứu và biên soạn sự kiện lịch sử dựa theo cách phân kỳ chung của lịch sử dân tộc và các sự kiện có tính đặc thù, tiêu biểu, quan trọng liên quan đến quá trình hình thành và phát triển từ Trấn Giang - Cần Thơ từ năm 1739 đến năm 2024; tập hợp tư liệu và biên soạn về các nhân vật lịch sử có đóng góp quan trọng, tiêu biểu, có vai trò tác động tích cực đến tiến trình lịch sử hình thành và phát triển Cần Thơ trên lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội, văn hóa - nghệ thuật, quân sự, quốc phòng - an ninh và tập hợp tư liệu và biên soạn về di tích, di vật; danh lam thắng cảnh. Tập hợp tư liệu về di tích lịch sử - văn hóa được ghi nhận từ Địa chí Cần Thơ (2002), báo cáo của ngành chức năng thành phố và theo Khoản 3 Điều 4 Luật Di sản văn hóa năm 2001 (sửa đổi bổ sung năm 2009): Di tích lịch sử - văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và là di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp thành phố và cấp quốc gia (Điều 29. Luật Di sản văn hóa năm 2001 (sửa đổi bổ sung năm 2009) để biên soạn Chương di tích, di vật Cần Thơ.
Tập hợp tư liệu về danh thắng được ghi nhận từ Địa chí Cần Thơ (2002), các công trình nghiên cứu, các báo cáo của ngành chức năng thành phố và theo Điều 4, Luật Di sản văn hóa năm 2001: Danh thắng Cần Thơ là “cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử, thẩm mỹ, khoa học và có một trong các tiêu chí sau: a) Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ tiêu biểu; b) Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của trái đất (Khoản 2, Điều 28, Luật Di sản văn hóa).
2.2. Các Chương, Mục lịch sử Cần Thơ
Bản thảo Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ biên soạn theo Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ được cụ thể hóa qua Thể lệ biên soạn Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ gồm 07 Chương, có nội dung tương thích với quá trình hình thành và phát triển Cần Thơ đến năm 2024. Chương có nội dung về một hoặc một nhóm đối tượng cùng loại cấu thành nên lĩnh vực thành phần của Quyển. Mục là đơn vị cấu trúc nội dung nhỏ nhất, được mô tả chi tiết, phản ánh trọn vẹn về đối tượng hay một vấn đề cụ thể của Chương. Biên soạn lịch sử Cần Thơ bao gồm: Chương 4: Sự kiện lịch sử, Chương 5: Nhân vật chí, Chương 6: Di tích lịch sử- văn hoá và Chương 7: Danh thắng
Chương 4: Sự kiện lịch sử
Ghi nhận sự kiện lịch sử từ khởi nguồn đến giữa thế kỷ XIX (1858); biên niên sự kiện lịch sử từ giữa thế kỷ XIX đến năm 1945; sự kiện lịch sử từ năm 1945 đến năm 1975 và sự kiện lịch sử từ năm 1975 đến nay. Trong đó tập trung các sự kiện lịch sử có tính đặc thù liên quan trực tiếp đến quá trình hình thành và phát triển vùng đất Trấn Giang - Cần Thơ từ năm 1739 đến năm 2024. 2. Cách viết về sự kiện: Tên sự kiện. Cơ quan/tổ chức/cá nhân chủ trì tổ chức sự kiện. Nguồn gốc, xuất xứ của sự kiện. Mục đích, ý nghĩa của sự kiện. Mô tả chi tiết về sự kiện. Các nhận định, phản hồi của công chúng và người tham dự về sự kiện. Hình ảnh minh họa (nếu có). Nguồn tài liệu trích dẫn và thông tin bổ sung cho chính văn (nếu có).
Bao gồm: (1) Đặc điểm sự kiện lịch sử vùng đất Trấn Giang - Cần Thơ; (2) Sự kiện lịch sử thời nhà Nguyễn từ năm 1839 - 1867; (3) Sự kiện lịch sử thời Pháp thuộc từ năm 1868 - 1954; (4) Sự kiện lịch sử thời cách mạng giải phóng Miền Nam từ 1954 - 1975; (5) Sự kiện lịch sử từ sau ngày 30/4/1975 đến năm 2024.
Chương 5: Nhân vật chí
Nhân vật có nhiều đóng góp quan trọng, tiêu biểu, có vai trò tác động tích cực qua từng thời kỳ lịch sử phát triển Cần Thơ được ghi nhận trong Quyển được gọi là: Nhân vật lịch sử. 2. Nhân vật lịch sử được ghi nhận là nhân vật đã hy sinh, đã qua đời; đã nghỉ hưu và hiện còn sống có đóng góp quan trọng, tiêu biểu qua mỗi thời kỳ lịch sử trên lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội, văn hóa, quốc phòng - an ninh; Bà Mẹ Việt Nam anh hùng; người được trao tặng Huân Chương Hồ Chí Minh; Anh hùng lao động; Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân; danh hiệu Nhà giáo Nhân dân; Thầy thuốc Nhân dân; trí thức, nhà khoa học tiêu biểu nhận được danh hiệu, khen thưởng cấp Nhà nước. 3. Cách viết về nhân vật. Nhân vật được lập Mục riêng là người có vai trò và ảnh hưởng quan trọng trong lĩnh vực của Quyển. Quy định Mục viết về nhân vật: Tên nhân vật; nguyên quán, quê quán, nơi sinh, hoàn cảnh xuất thân của nhân vật; tiểu sử, quá trình hoạt động đến khi qua đời của nhân vật; đặc điểm, tính cách nhân vật; sự nghiệp, công lao, đóng góp,… và sự đánh giá ghi nhận của hậu thế và ảnh hưởng, tác động của nhân vật đến ngày nay. Hình ảnh minh họa (nếu có). Nguồn tài liệu trích dẫn và thông tin bổ sung cho chính văn (nếu có).
Bao gồm: (1) Nhân vật tiêu biểu vùng đất Trấn Giang - Cần Thơ từ năm 1739 - 1945; (2) Nhân vật tiêu biểu Cần Thơ từ năm 1945 - 1975; (3) Nhân vật tiêu biểu trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; (4) Danh mục Bà Mẹ Việt Nam anh hùng; nhân vật tiêu biểu trong sự phát triển thành phố Cần Thơ; (5) Danh mục nhân vật lịch sử được Hội đồng nhân dân thành phố Cần Thơ chọn đặt tên đường.
Chương 6: Di tích lịch sử- văn hoá
Di tích lịch sử là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học trên địa bàn Cần Thơ (Khoản 3 Điều 4 Luật Di sản văn hóa năm 2001(sửa đổi, bổ sung năm 2009). 2. Ghi nhận di tích lịch sử ở Cần Thơ theo tiêu chí: (i) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử, văn hóa tiêu biểu của quốc gia hoặc của Cần Thơ; (ii) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với thân thế và sự nghiệp của danh nhân có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của quốc gia hoặc của Cần Thơ trong các thời kỳ lịch sử; (iii) Ghi nhận những di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp quốc gia; (iv) Ghi nhận những di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp thành phố; (v) Địa điểm khảo cổ có giá trị tiêu biểu (di chỉ khảo cổ học văn hóa Óc Eo Nhơn Thành (xã Nhơn Nghĩa, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ).
Bao gồm: (1) Đặc điểm về di tích, di vật trên địa bàn Cần Thơ; (2) Di tích khảo cổ học Văn hóa Óc Eo Nhơn Thành (xã Nhơn Nghĩa, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ); (3) Các di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng di tích cấp Quốc gia; (4) Các di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng di tích cấp thành phố và Mục: Các Bảo vật quốc gia hiện đang bảo tồn tại thành phố Cần Thơ.
Chương 7: Danh thắng
Ghi nhận về danh thắng trên địa bàn thành phố Cần Thơ theo Khoản 2, Điều 28, Luật Di sản văn hóa): (i) Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ tiêu biểu; (ii) Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của trái đất. Cách ghi mục viết về địa danh, thắng cảnh: Tên địa danh, thắng cảnh. Quá trình xuất hiện, biến đổi, ý nghĩa của địa danh, thắng cảnh. Vị trí hiện nay của địa danh, thắng cảnh. Dấu hiệu nhận biết và những đặc trưng, đặc điểm nổi bật của địa danh, thắng cảnh. Mô tả chi tiết về địa danh, thắng cảnh. Hình ảnh minh họa (nếu có). Nguồn tài liệu trích dẫn và thông tin bổ sung cho chính văn (nếu có).
Bao gồm: (1) Đặc điểm về tiềm năng của danh thắng Cần Thơ; (2) Danh thắng mang dấu ấn quá trình hình thành và phát triển Cần Thơ; (3) Danh thắng gắn với các di tích, cảnh quan sinh thái và du lịch.
3. Kết luận
Nghiên cứu và biên soạn lịch sử Cần Thơ trong tổng thể Quyển Văn hoá Cần Thơ được nghiên cứu, tập hợp và cung cấp thông tin trong không gian văn hóa rộng, cập nhật tư liệu đến năm 2024 theo cách tiếp cận mới về biên mục, sự kiện trên cơ sở nghiên cứu, ghi chép, mô tả, ghi nhận thông tin về lịch sử Cần Thơ từ nguồn tư liệu chữ viết; tư liệu hiện vật; tư liệu ảnh; tư liệu bản đồ; tư liệu truyền miệng; tư liệu mạng, khảo sát thực tế một cách khách quan các kiện lịch sử, di tích lịch sử - văn hóa, nhân vật lịch sử tiêu tiểu một cách hệ thống, đồng thời sắp xếp bố cục lại theo Bộ quy chuẩn biên soạn Địa chí quốc gia Việt Nam được cụ thể hóa qua Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ; không có phần Phụ lục tách riêng, tất cả các nội dung của Phụ lục được tích hợp trình bày trong các Chương, Mục và bổ sung thêm phần giải thích từ ngữ/thuật ngữ liên quan đến biên soạn các Chương, Mục của Quyển tạo thuận lợi cho việc tra cứu.
Nghiên cứu và biên soạn lịch sử Cần Thơ trong tổng thể Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ hướng tới việc cung cấp tri thức cơ bản, tổng hợp, giới thiệu về lịch sử thành phố Cần Thơ trong tiến trình lịch sử hình thành và phát triển thành phố Cần Thơ; nhằm cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ theo Nghị quyết số 59-NQ/TW, ngày 05/8/2020 của Bộ Chính trị (khóa XII) “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và Nghị quyết số 45/2022/QH, ngày 11/01/2022 của Quốc Hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ; đồng thời làm tư liệu phục vụ hoạt động giáo dục, nghiên cứu, tra cứu, bảo tồn, quảng bá về vị trí, vai trò trung tâm động lực của thành phố Cần Thơ trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Ghi nhận về danh thắng trên địa bàn thành phố Cần Thơ theo Khoản 2, Điều 28, Luật Di sản văn hóa): (i) Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ tiêu biểu; (ii) Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của trái đất. Cách ghi mục viết về địa danh, thắng cảnh: Tên địa danh, thắng cảnh. Quá trình xuất hiện, biến đổi, ý nghĩa của địa danh, thắng cảnh. Vị trí hiện nay của địa danh, thắng cảnh. Dấu hiệu nhận biết và những đặc trưng, đặc điểm nổi bật của địa danh, thắng cảnh. Mô tả chi tiết về địa danh, thắng cảnh. Hình ảnh minh họa (nếu có). Nguồn tài liệu trích dẫn và thông tin bổ sung cho chính văn (nếu có).
Bao gồm: (1) Đặc điểm về tiềm năng của danh thắng Cần Thơ; (2) Danh thắng mang dấu ấn quá trình hình thành và phát triển Cần Thơ; (3) Danh thắng gắn với các di tích, cảnh quan sinh thái và du lịch.
3. Kết luận
Nghiên cứu và biên soạn lịch sử Cần Thơ trong tổng thể Quyển Văn hoá Cần Thơ được nghiên cứu, tập hợp và cung cấp thông tin trong không gian văn hóa rộng, cập nhật tư liệu đến năm 2024 theo cách tiếp cận mới về biên mục, sự kiện trên cơ sở nghiên cứu, ghi chép, mô tả, ghi nhận thông tin về lịch sử Cần Thơ từ nguồn tư liệu chữ viết; tư liệu hiện vật; tư liệu ảnh; tư liệu bản đồ; tư liệu truyền miệng; tư liệu mạng, khảo sát thực tế một cách khách quan các kiện lịch sử, di tích lịch sử - văn hóa, nhân vật lịch sử tiêu tiểu một cách hệ thống, đồng thời sắp xếp bố cục lại theo Bộ quy chuẩn biên soạn Địa chí quốc gia Việt Nam được cụ thể hóa qua Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ; không có phần Phụ lục tách riêng, tất cả các nội dung của Phụ lục được tích hợp trình bày trong các Chương, Mục và bổ sung thêm phần giải thích từ ngữ/thuật ngữ liên quan đến biên soạn các Chương, Mục của Quyển tạo thuận lợi cho việc tra cứu.
Nghiên cứu và biên soạn lịch sử Cần Thơ trong tổng thể Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ hướng tới việc cung cấp tri thức cơ bản, tổng hợp, giới thiệu về lịch sử thành phố Cần Thơ trong tiến trình lịch sử hình thành và phát triển thành phố Cần Thơ; nhằm cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ theo Nghị quyết số 59-NQ/TW, ngày 05/8/2020 của Bộ Chính trị (khóa XII) “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và Nghị quyết số 45/2022/QH, ngày 11/01/2022 của Quốc Hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ; đồng thời làm tư liệu phục vụ hoạt động giáo dục, nghiên cứu, tra cứu, bảo tồn, quảng bá về vị trí, vai trò trung tâm động lực của thành phố Cần Thơ trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
BCN Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ
thông tin chỉ đạo
Liên kết
Thống kê truy cập
- Đang truy cập127
- Hôm nay26,238
- Tháng 89,496
- Năm 10,250,435
- Tổng 17,104,658