Sự cần thiết biên soạn Địa chí Cần Thơ
Chia sẻ
Chia sẻĐịa chí, theo định nghĩa phổ quát nhất là công trình (cuốn sách) ghi chép, biên soạn, giới thiệu về địa lý, lịch sử, truyền thống văn hóa, phong tục, nhân vật, sản vật, kinh tế... của một địa phương như: làng, xã, huyện, tỉnh, thành phố... Địa chí Cần Thơ không chỉ góp phần nâng cao dân trí, giáo dục truyền thống lịch sử, văn hoá cho người dân thành phố Cần Thơ mà còn giúp lan tỏa văn hóa, con người Cần Thơ đến bạn bè trong và ngoài nước.
Địa chí Cần Thơ, xuất bản năm 2002
Xuất phát từ yêu cầu xây dựng và phát triển Cần Thơ trong thời kỳ mới; đồng thời cùng với xu thế phát triển chung của cả nước, năm 1995 Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cần Thơ đã ra quyết định thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Chủ nhiệm Địa chí tỉnh Cần Thơ và chỉ đạo phương hướng biên soạn địa chí nhằm thực hiện Nghị quyết của Hội nghị đại biểu Đảng bộ tỉnh Cần Thơ giữa nhiệm kỳ (khóa VIII) về “yêu cầu xây dựng quyển Địa chí tỉnh Cần Thơ nhằm giúp cho Đảng bộ và Nhân dân tỉnh nhà có cơ sở nghiên cứu về quá trình hình thành và phát triển các mặt địa lý, lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của tỉnh Cần Thơ từ xưa đến nay”.
Từ năm 1996, nhóm biên soạn bắt đầu tiến hành, cho đến cuối năm 2001 hoàn thành bản thảo. Đến tháng 8/2002, sách Địa chí Cần Thơ do Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Cần Thơ xuất bản được phát hành. Sách Địa chí Cần Thơ (2002) dày 918 trang, có 4 phần lớn với 21 chương và phần phụ lục, phần tổng luận. Địa chí Cần Thơ là công trình khoa học tầm cỡ của tỉnh Cần Thơ. Công trình này tập hợp những nhà nghiên cứu, nhà khoa học và hoạt động thực tiễn về khoa học tự nhiên, xã hội nhân văn đã tập trung trí tuệ và công sức để hoàn thành công trình có giá trị hệ thống quá trình hình thành và phát triển, rút ra những bài học kinh nghiệm lịch sử quý báu, vừa quảng bá hình ảnh, truyền thống của địa phương vừa là cơ sở hoạch định chiến lược phát triển tỉnh Cần Thơ.
Ngày 26/11/2003, Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 22/2003/QH11 về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Theo đó, tỉnh Cần Thơ được chia tách thành thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang. Đến ngày 01/01/2004, thành phố Cần Thơ chính thức đi vào hoạt động. Ngày 24/6/2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 889/QĐ-TTg về việc công nhận thành phố Cần Thơ là đô thị loại I trực thuộc Trung ương. Thành phố Cần Thơ nằm ở vị trí trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long; diện tích tự nhiên 1.400 km2; có tài nguyên thiên nhiên phong phú; là cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mekong, có cảng biển, cảng hàng không quốc tế nên có nhiều tiềm năng và lợi thế để xây dựng thành đô thị điển hình vùng sông nước đồng bằng sông Cửu Long văn minh, hiện đại.
Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 17/02/2005 của Bộ Chính trị (khóa IX) về “Xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, Đảng bộ và Nhân dân thành phố Cần Thơ đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu đạt nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực. Những kết quả vượt bậc trên đã tạo thêm thế và lực của thành phố Cần Thơ lớn mạnh hơn nhiều so với giai đoạn trước đây; thành phố Cần Thơ từng bước khẳng định là một trong những động lực tăng trưởng của vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Ngày 05/8/2020, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Nghị quyết số 59-NQ/TW “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã nêu rõ quan điểm, mục tiêu đến năm 2030: “Xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ là thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại mang đậm bản sắc văn hóa sông nước vùng đồng bằng sông Cửu Long; là trung tâm của vùng về dịch vụ thương mại, du lịch, logistics, công nghiệp chế biến, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giáo dục và đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao; là đô thị hạt nhân vùng đồng bằng sông Cửu Long; đời sống vật chất và tinh thần của người dân đạt mức cao; tổ chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc”. Tầm nhìn đến năm 2045: “Cần Thơ là thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại mang đậm bản sắc sông nước vùng đồng bằng sông Cửu Long; thuộc nhóm các thành phố phát triển khá ở Châu Á”. Ngày 11/01/2022, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 45/2022/QH về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ.
Để có bộ tư liệu có tính khoa học và thực tiễn phục vụ cho công tác hoạch định các chương trình phát triển kinh tế - xã hội theo chỉ đạo của Bộ Chính trị (khóa XII) thể hiện trong Nghị quyết số 59-NQ/TW “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; làm tư liệu phục vụ hoạt động nghiên cứu, tra cứu, bảo tồn, giáo dục về truyền thống lịch sử địa phương; đồng thời quảng bá về vị trí, vai trò, tiềm năng của thành phố Cần Thơ - trung tâm động lực của khu vực đồng bằng sông Cửu Long, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ thống nhất chủ trương nghiên cứu, biên soạn Địa chí Cần Thơ dựa trên Quy chuẩn biên soạn Địa chí Quốc gia Việt Nam và được cụ thể hóa qua Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ.
Địa chí Cần Thơ được nghiên cứu, biên soạn theo tiến trình lịch sử từ khi thành lập vùng đất Trấn Giang đến năm 2024, bao gồm: địa lý hành chính; địa lý tự nhiên; địa lý dân cư; sự kiện lịch sử; nhân vật chí; di tích, di vật; danh thắng; tổng quan kinh tế - xã hội; kinh tế nông nghiệp, ngư nghiệp; kinh tế công nghiệp; thương mại và dịch vụ; tài chính, ngân hàng; khoa học và công nghệ; y tế; giáo dục; thể dục - thể thao; du lịch; giao thông vận tải; bưu điện; hệ thống chính trị; tổ chức xã hội; quốc phòng và an ninh; tổng quan văn hóa Cần Thơ; ẩm thực; trang phục; nhà ở, đi lại; tôn giáo, tín ngưỡng; nghi lễ, phong tục tập quán và lễ hội; di tích kiến trúc; di sản Hán Nôm; nông ngư cụ và làng nghề; văn học; nghệ thuật; báo chí; truyền thông và xuất bản.
Nội dung của Địa chí Cần Thơ được nghiên cứu, biên soạn tương thích với lịch sử hình thành và phát triển có tính đặc thù của thành phố Cần Thơ - đô thị loại I trực thuộc Trung ương theo Bộ quy chuẩn biên soạn Địa chí Quốc gia Việt Nam, cụ thể hóa qua Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ và được cấu trúc thành Tập Địa chí Cần Thơ, bao gồm 3 Quyển. Mỗi Quyển có nội dung về một hoặc một nhóm lĩnh vực thành phần và có tính độc lập tương đối với các Quyển còn lại. Cụ thể:
(1) Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ, bao gồm: Phần Mở đầu; Chương 1: Địa lý hành chính; Chương 2: Địa lý tự nhiên; Chương 3: Địa lý dân cư; Chương 4: Sự kiện lịch sử; Chương 5: Nhân vật chí; Chương 6: Di tích và di vật; Chương 7: Danh thắng.
(2) Quyển Kinh tế và Xã hội Cần Thơ, bao gồm: Chương 8: Diện mạo kinh tế và xã hội Cần Thơ; Chương 9: Hệ thống chính trị và cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội Cần Thơ; Chương 10: Quốc phòng và an ninh Cần Thơ; Chương 11: Nông nghiệp Cần Thơ; Chương 12: Công, thương nghiệp Cần Thơ; Chương 13: Xây dựng và phát triển đô thị Cần Thơ; Chương 14: Giao thông vận tải Cần Thơ; Chương 15; Du lịch Cần Thơ và một số dịch vụ; Chương 16: Thể dục – thể thao Cần Thơ; Chương 17: Tài chính và ngân hàng Cần Thơ; Chương 18: Giáo dục và đào tạo Cần Thơ; Chương 19: Khoa học và công nghệ Cần Thơ; Chương 20: Đời sống xã hội và tổ chức xã hội Cần Thơ; Chương 21: Y tế và vệ sinh môi trường Cần Thơ; Kết luận.
(3) Quyển Văn hóa Cần Thơ, bao gồm: Chương 22: Tổng quan về văn hóa Cần Thơ; Chương 23: Ẩm thực; Chương 24: Trang phục; Chương 25: Nhà ở, đi lại: Chương 26: Di tích kiến trúc; Chương 27: Tín ngưỡng,Tôn giáo; Chương 28: Nghi lễ, phong tục, tập quán và Lễ hội; Chương 29: Văn học; Chương 30: Nghệ thuật; Chương 31: Phương ngữ; Chương 32: Di sản Hán Nôm; Chương 33: Nông ngư cụ và Làng nghề; Chương 34: Báo chí, Truyền thông và Xuất bản; Tổng luận Địa chí Cần Thơ.
Cần Thơ có truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng đặc sắc, trong giai đoạn hiện nay, đang nỗ lực bứt phá để phát triển trên mọi lĩnh vực. Do vậy, việc biên soạn, xuất bản công trình Địa chí Cần Thơ sẽ giúp mỗi người dân hiểu rõ hơn về vùng đất và con người Cần Thơ, từ đó có thêm động lực kiến thiết mới, đưa thành phố ngày càng đổi mới, phát triển toàn diện. Đồng thời, phục vụ các mục đích nghiên cứu các công trình khoa học, hợp tác phát triển kinh tế - xã hội, giao lưu văn hóa; tạo cơ hội để thành phố Cần Thơ hội nhập với bạn bè trong nước và quốc tế.
Từ năm 1996, nhóm biên soạn bắt đầu tiến hành, cho đến cuối năm 2001 hoàn thành bản thảo. Đến tháng 8/2002, sách Địa chí Cần Thơ do Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Cần Thơ xuất bản được phát hành. Sách Địa chí Cần Thơ (2002) dày 918 trang, có 4 phần lớn với 21 chương và phần phụ lục, phần tổng luận. Địa chí Cần Thơ là công trình khoa học tầm cỡ của tỉnh Cần Thơ. Công trình này tập hợp những nhà nghiên cứu, nhà khoa học và hoạt động thực tiễn về khoa học tự nhiên, xã hội nhân văn đã tập trung trí tuệ và công sức để hoàn thành công trình có giá trị hệ thống quá trình hình thành và phát triển, rút ra những bài học kinh nghiệm lịch sử quý báu, vừa quảng bá hình ảnh, truyền thống của địa phương vừa là cơ sở hoạch định chiến lược phát triển tỉnh Cần Thơ.
Ngày 26/11/2003, Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 22/2003/QH11 về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Theo đó, tỉnh Cần Thơ được chia tách thành thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang. Đến ngày 01/01/2004, thành phố Cần Thơ chính thức đi vào hoạt động. Ngày 24/6/2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 889/QĐ-TTg về việc công nhận thành phố Cần Thơ là đô thị loại I trực thuộc Trung ương. Thành phố Cần Thơ nằm ở vị trí trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long; diện tích tự nhiên 1.400 km2; có tài nguyên thiên nhiên phong phú; là cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mekong, có cảng biển, cảng hàng không quốc tế nên có nhiều tiềm năng và lợi thế để xây dựng thành đô thị điển hình vùng sông nước đồng bằng sông Cửu Long văn minh, hiện đại.
Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 17/02/2005 của Bộ Chính trị (khóa IX) về “Xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, Đảng bộ và Nhân dân thành phố Cần Thơ đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu đạt nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực. Những kết quả vượt bậc trên đã tạo thêm thế và lực của thành phố Cần Thơ lớn mạnh hơn nhiều so với giai đoạn trước đây; thành phố Cần Thơ từng bước khẳng định là một trong những động lực tăng trưởng của vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Ngày 05/8/2020, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Nghị quyết số 59-NQ/TW “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã nêu rõ quan điểm, mục tiêu đến năm 2030: “Xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ là thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại mang đậm bản sắc văn hóa sông nước vùng đồng bằng sông Cửu Long; là trung tâm của vùng về dịch vụ thương mại, du lịch, logistics, công nghiệp chế biến, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giáo dục và đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao; là đô thị hạt nhân vùng đồng bằng sông Cửu Long; đời sống vật chất và tinh thần của người dân đạt mức cao; tổ chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc”. Tầm nhìn đến năm 2045: “Cần Thơ là thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại mang đậm bản sắc sông nước vùng đồng bằng sông Cửu Long; thuộc nhóm các thành phố phát triển khá ở Châu Á”. Ngày 11/01/2022, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 45/2022/QH về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ.
Để có bộ tư liệu có tính khoa học và thực tiễn phục vụ cho công tác hoạch định các chương trình phát triển kinh tế - xã hội theo chỉ đạo của Bộ Chính trị (khóa XII) thể hiện trong Nghị quyết số 59-NQ/TW “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; làm tư liệu phục vụ hoạt động nghiên cứu, tra cứu, bảo tồn, giáo dục về truyền thống lịch sử địa phương; đồng thời quảng bá về vị trí, vai trò, tiềm năng của thành phố Cần Thơ - trung tâm động lực của khu vực đồng bằng sông Cửu Long, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ thống nhất chủ trương nghiên cứu, biên soạn Địa chí Cần Thơ dựa trên Quy chuẩn biên soạn Địa chí Quốc gia Việt Nam và được cụ thể hóa qua Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ.
Địa chí Cần Thơ được nghiên cứu, biên soạn theo tiến trình lịch sử từ khi thành lập vùng đất Trấn Giang đến năm 2024, bao gồm: địa lý hành chính; địa lý tự nhiên; địa lý dân cư; sự kiện lịch sử; nhân vật chí; di tích, di vật; danh thắng; tổng quan kinh tế - xã hội; kinh tế nông nghiệp, ngư nghiệp; kinh tế công nghiệp; thương mại và dịch vụ; tài chính, ngân hàng; khoa học và công nghệ; y tế; giáo dục; thể dục - thể thao; du lịch; giao thông vận tải; bưu điện; hệ thống chính trị; tổ chức xã hội; quốc phòng và an ninh; tổng quan văn hóa Cần Thơ; ẩm thực; trang phục; nhà ở, đi lại; tôn giáo, tín ngưỡng; nghi lễ, phong tục tập quán và lễ hội; di tích kiến trúc; di sản Hán Nôm; nông ngư cụ và làng nghề; văn học; nghệ thuật; báo chí; truyền thông và xuất bản.
Nội dung của Địa chí Cần Thơ được nghiên cứu, biên soạn tương thích với lịch sử hình thành và phát triển có tính đặc thù của thành phố Cần Thơ - đô thị loại I trực thuộc Trung ương theo Bộ quy chuẩn biên soạn Địa chí Quốc gia Việt Nam, cụ thể hóa qua Quy chế biên soạn Địa chí Cần Thơ và được cấu trúc thành Tập Địa chí Cần Thơ, bao gồm 3 Quyển. Mỗi Quyển có nội dung về một hoặc một nhóm lĩnh vực thành phần và có tính độc lập tương đối với các Quyển còn lại. Cụ thể:
(1) Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ, bao gồm: Phần Mở đầu; Chương 1: Địa lý hành chính; Chương 2: Địa lý tự nhiên; Chương 3: Địa lý dân cư; Chương 4: Sự kiện lịch sử; Chương 5: Nhân vật chí; Chương 6: Di tích và di vật; Chương 7: Danh thắng.
(2) Quyển Kinh tế và Xã hội Cần Thơ, bao gồm: Chương 8: Diện mạo kinh tế và xã hội Cần Thơ; Chương 9: Hệ thống chính trị và cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội Cần Thơ; Chương 10: Quốc phòng và an ninh Cần Thơ; Chương 11: Nông nghiệp Cần Thơ; Chương 12: Công, thương nghiệp Cần Thơ; Chương 13: Xây dựng và phát triển đô thị Cần Thơ; Chương 14: Giao thông vận tải Cần Thơ; Chương 15; Du lịch Cần Thơ và một số dịch vụ; Chương 16: Thể dục – thể thao Cần Thơ; Chương 17: Tài chính và ngân hàng Cần Thơ; Chương 18: Giáo dục và đào tạo Cần Thơ; Chương 19: Khoa học và công nghệ Cần Thơ; Chương 20: Đời sống xã hội và tổ chức xã hội Cần Thơ; Chương 21: Y tế và vệ sinh môi trường Cần Thơ; Kết luận.
(3) Quyển Văn hóa Cần Thơ, bao gồm: Chương 22: Tổng quan về văn hóa Cần Thơ; Chương 23: Ẩm thực; Chương 24: Trang phục; Chương 25: Nhà ở, đi lại: Chương 26: Di tích kiến trúc; Chương 27: Tín ngưỡng,Tôn giáo; Chương 28: Nghi lễ, phong tục, tập quán và Lễ hội; Chương 29: Văn học; Chương 30: Nghệ thuật; Chương 31: Phương ngữ; Chương 32: Di sản Hán Nôm; Chương 33: Nông ngư cụ và Làng nghề; Chương 34: Báo chí, Truyền thông và Xuất bản; Tổng luận Địa chí Cần Thơ.
Cần Thơ có truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng đặc sắc, trong giai đoạn hiện nay, đang nỗ lực bứt phá để phát triển trên mọi lĩnh vực. Do vậy, việc biên soạn, xuất bản công trình Địa chí Cần Thơ sẽ giúp mỗi người dân hiểu rõ hơn về vùng đất và con người Cần Thơ, từ đó có thêm động lực kiến thiết mới, đưa thành phố ngày càng đổi mới, phát triển toàn diện. Đồng thời, phục vụ các mục đích nghiên cứu các công trình khoa học, hợp tác phát triển kinh tế - xã hội, giao lưu văn hóa; tạo cơ hội để thành phố Cần Thơ hội nhập với bạn bè trong nước và quốc tế.
BCN Quyển Địa lý và Lịch sử Cần Thơ
thông tin chỉ đạo
Liên kết
Thống kê truy cập
- Đang truy cập43
- Hôm nay33,004
- Tháng 1,085,408
- Năm 6,770,220
- Tổng 13,624,443