Thanh niên “Kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”: Bài 2 và hết: Rèn luyện bản lĩnh chính trị cho thanh niên

Thanh niên rèn luyện bản lĩnh chính trị để trở thành người hữ dụng góp phần xây dựng đất nước hùng cường trong kỷ nguyên mới. Trong ảnh: Thành đoàn Cần Thơ tuyên dương thanh niên tiến làm theo lời Bác. Ảnh: Tú Anh.

Thực tiễn đặt ra yêu cầu để thanh niên rèn luyện bản lĩnh chính trị trong kỷ nguyên mới

Nếu việc rèn luyện bản lĩnh cho thanh niên là tiền đề mang bản chất bước ngoặt, là nhiệm vụ trọng tâm mang tính chiến lược thì công tác Đoàn, đặc biệt là tổ chức cơ sở của Đoàn sẽ giữ vị trí then chốt của then chốt, “chìa khóa” quyết định sự thành bại mục tiêu giàu đẹp của đất nước nhất là trong giai đoạn “chuyển mình” của đất nước ngày nay.

Vậy những thanh niên đấy là ai? Theo Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa X)“Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” đã khẳng định vai trò và chỉ ra vị trí của thanh niên, Đảng ta nêu rõ: “Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực đảm bảo cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước”¹. Có thể suy rộng ra, bản lĩnh chính trị của thanh niên thể hiện ở sự vững vàng của quan điểm, lập trường ở sự “nhạy bén chính trị, nó là sự kết tinh các phẩm chất tâm lý tích cực, tốt đẹp để từ đó thể hiện sự kiên định, ý chí trung thành với lý tưởng mà mình đã tin, đã yêu và đã chọn. Ở một khía cạnh nào đó, bản lĩnh chính trị chỉ đạt được khi cá nhân hoàn thành những yêu cầu mà xã hội đặt ra, được cộng đồng và xã hội thừa nhận.

Theo Nguyễn Hoàng Việt: “Bản lĩnh chính trị của một cá nhân, tập thể là khả năng vượt qua những áp lực, khó khăn, thách thức; là lòng tin, sự kiên định, quyết tâm lớn lao và năng lực ứng biến với những thay đổi của thực tiễn, sự đoàn kết đồng lòng để tìm ra cách thức đúng đắn, nhằm thực hiện thành công mục tiêu chính trị của mình. Bản lĩnh chính trị dựa trên sự nắm vững tri thức khoa học và khả năng đúc rút tri thức mới từ thực tiễn hoạt động chính trị của chủ thể”². Xét về mặt lý luận đã được thực tiễn chứng minh rèn luyện bản lĩnh chính trị, thanh niên không chỉ là lực lượng tiên phong trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước mà còn là chủ thể quan trọng trong quá trình củng cố, phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Vì thế, bản lĩnh chính trị của thanh niên được thể hiện qua nhận thức sâu sắc về con đường cách mạng, tinh thần kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đồng thời sẵn sàng hành động vì lợi ích chung của đất nước. Với những thực trạng hiện nay xuất phát từ các nhân tố khó lường cả về chủ quan lẫn khách quan, song tất cả đều tác động, trực tiếp và gián tiếp dẫn đến công tác Đoàn đang hoàn thiện đúng và trúng vai trò trong một số nhiệm vụ cụ thể. Với định hướng mang tính đồng hành cùng sinh viên: Thời cơ của thanh niên, “… Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị cái tương lai đó”³, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi gắm ở thanh niên. Bản lĩnh chính trị không chỉ thể hiện ở việc nhận thức sâu sắc về trách nhiệm với Tổ quốc mà còn ở khả năng hành động cụ thể để đóng góp cho sự phát triển bền vững của dân tộc. Khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới với nhiều cơ hội và thách thức, thanh niên phải chủ động nắm bắt thời cơ, không ngừng học tập, lao động và sáng tạo.

Bên cạnh đó, bản lĩnh chính trị của thanh niên còn được thể hiện qua việc kiên định với lý tưởng cách mạng, trung thành với con đường phát triển của Đảng và Nhà nước, đồng thời giữ vững lập trường trong bối cảnh hội nhập toàn cầu. Đây không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ khẳng định vai trò tiên phong của mình. Song song đó, tổ chức Đoàn Thanh niên cần tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc đồng hành cùng thanh niên. Tổ chức này không chỉ dừng lại ở việc lắng nghe và thấu hiểu mong muốn của giới trẻ, mà còn cần dẫn dắt họ thông qua việc tạo dựng môi trường giáo dục và rèn luyện bản lĩnh, phẩm chất chính trị cho thanh niên thông qua các hoạt động. Từ đó, tổ chức Đoàn trở thành cầu nối giúp đưa các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước đến gần hơn với tuổi trẻ trong bối cảnh kỷ nguyên mới. Đồng thời, cần hỗ trợ tối đa để thanh niên phát huy hết tiềm năng phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước. Các cán bộ Đoàn từ cấp cơ sở đến Trung ương đóng vai trò trụ cột trong việc hiện thực hóa mục tiêu này. Đặc biệt, công tác Đoàn phải nắm rõ thông tin và truyền tải lại cho thanh niên tinh thần đổi mới của toàn hệ thống chính trị trong công cuộc tinh gọn bộ máy, sớm xác lập rõ ràng nhiệm vụ và vai trò trong bối cảnh hiện tại. Nguồn tài nguyên lớn của thanh niên chính là tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, trí tuệ và sức sáng tạo vô biên. Giống như mọi nguồn tài nguyên quý giá khác, chúng không thể bị lãng phí. Do đó, tổ chức Đoàn cần xây dựng những mô hình giáo dục và truyền tải thông điệp “chính trị” thiết thực dành cho thanh niên. Đây sẽ là yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy sự mạnh mẽ của đất nước trước các thế lực xuyên tạc, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm của thanh niên những chủ nhân tương lai của đất nước.

Đất nước chỉ thực sự phát triển bền vững khi thế hệ thanh niên dám nghĩ lớn, dám hành động và gánh vác trách nhiệm. Nhưng song hành với niềm tự hào ấy là một câu hỏi đầy trăn trở: Thanh niên Việt Nam cần làm gì để không chỉ theo kịp mà còn dẫn đầu sự thay đổi? Câu trả lời không nằm ở đâu xa, mà chính trong từng hành động, tinh thần trách nhiệm và ước mơ cháy bỏng của mỗi người trẻ. Hơn bao giờ hết, thanh niên không thể thờ ơ trước dòng chảy phát triển của đất nước. Chúng ta cần bước lên hàng đầu, tiên phong trong học tập, sáng tạo và cống hiến. Một thế hệ biết nghĩ lớn, dám làm lớn và vượt qua giới hạn sẽ là nhân tố quan trọng để xây dựng tương lai. Đã đến lúc từng thanh niên biến những hoài bão của mình thành hành động cụ thể. Không ngừng rèn luyện bản thân, nâng cao kiến thức, làm chủ công nghệ, phát triển khởi nghiệp sáng tạo và tích cực đóng góp cho cộng đồng sẽ là con đường để mỗi người trẻ khẳng định vai trò của mình.
  Khi ý thức rõ trách nhiệm của mình, không ngừng rèn luyện bản thân, trau dồi tri thức, nâng cao bản lĩnh chính trị và tận tâm cống hiến, thanh niên không chỉ hoàn thành sứ mệnh lịch sử mà còn trở thành niềm tự hào lớn lao của dân tộc trong tương lai. Trong ảnh: sinh viên Đường Hoàng Vững – Ngành Luật học, tự hào khi được Chi bộ Sinh viên, Đảng ủy Trường Đại học Nam Cần Thơ tổ chức Lễ kết nạp đảng viên tại Khu tưởng niệm Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa (quận Bình Thủy). Ảnh: Tú Anh.

Vai trò của tổ chức Đoàn trong rèn luyện bản lĩnh chính trị cho thanh niên

Về vai trò của tổ chức Đoàn, sự đổi mới trong cách tiếp cận và đồng hành với thanh niên là yếu tố then chốt để giúp thế hệ trẻ rèn luyện bản lĩnh chính trị. Không chỉ giữ vai trò định hướng, Đoàn còn cần trở thành nguồn cảm hứng, tạo điều kiện thực tiễn để thanh niên thể hiện giá trị của mình, nâng cao năng lực lãnh đạo và khả năng thích ứng trước những biến động của thời đại, xứng đáng là “trường học chủ nghĩa xã hội” của thanh niên. Các phong trào cần gần gũi, linh hoạt và bám sát nhu cầu phát triển của từng cá nhân, cộng đồng, đồng thời thúc đẩy tinh thần trách nhiệm và ý thức chính trị trong từng hoạt động. Chỉ khi thực tiễn từ những phong trào này mang lại ý nghĩa thiết thực thì mới đáp ứng được kỳ vọng của thế hệ trẻ trong giai đoạn đất nước ngày càng vươn cao. Cũng cần nhắc rằng mỗi đoàn viên không chỉ thụ hưởng từ Đoàn mà còn phải nhận thức rõ trách nhiệm đóng góp của mình. Tích cực học hỏi, chuyển đổi sáng tạo thành giá trị thực tiễn, không ngại khó khăn và kiên định với lý tưởng cách mạng sẽ là cách để chúng ta đền đáp Tổ quốc. Hành động tình nguyện vì cộng đồng không chỉ là nhiệm vụ mà còn là cơ hội để chứng minh sức trẻ, thể hiện bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm đối với quê hương, đất nước. Đất nước chỉ thật sự kiên cường khi thanh niên dám nghĩ khác, dám làm khác và sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn, không ngừng trau dồi lập trường tư tưởng vững chắc. Không ai có thể thay đổi vận mệnh đất nước nếu chính người trẻ không đứng lên hành động. Đừng trì hoãn, đừng loay hoay hay do dự. Hãy sống có trách nhiệm - trách nhiệm với bản thân, với Tổ quốc, với thời đại chúng ta đang sống. Nếu mỗi người trẻ ý thức được điều này, tuổi trẻ Việt Nam nhất định không chỉ là niềm tự hào mà còn trở thành nguồn động lực mạnh mẽ nhất cho sự phát triển của dân tộc.

“Chìa khóa” để thanh niên khẳng định bản lĩnh chính trị

Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - chìa khóa khẳng định bản lĩnh chính trị của thanh niên, với tư duy mới mẻ, quan điểm tiến bộ và sức trẻ dồi dào, họ có khả năng thúc đẩy những thay đổi tích cực trong cộng đồng. Bản lĩnh chính trị trong lĩnh vực khoa học - công nghệ thể hiện ở việc không chạy theo xu hướng một cách mù quáng, mà phải biết chọn lọc, ứng dụng hiệu quả tri thức vào thực tế. Đồng thời, thanh niên cần kiên định với mục tiêu phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, không để các luồng thông tin sai lệch hoặc các tác động tiêu cực từ bên ngoài làm lung lay ý chí.
Theo Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị “Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” đã nhấn mạnh rằng: “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”⁴. Để hiện thực hóa Nghị quyết này, thế hệ trẻ cần nuôi dưỡng tinh thần dám thử nghiệm, không ngừng tìm tòi và khám phá cái mới, đồng thời xây dựng ý chí làm chủ tri thức khoa học và duy trì tinh thần học tập suốt đời. Mặc dù khoa học là tài sản chung của nhân loại, nhưng nó chỉ thực sự thuộc về những người không ngại khó khăn, kiên trì tiến bước trên con đường chinh phục tri thức. Gần đây, Trung ương Đoàn đã ban hành chương trình hành động nhằm triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW thông qua các hoạt động cụ thể của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Với kỳ vọng rằng Trung ương Đoàn cùng các cấp bộ Đoàn trên toàn quốc sẽ thực hiện chương trình này một cách mạnh mẽ, hiệu quả và thiết thực, tạo nên những bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực khoa học công nghệ, qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
Trung ương Đoàn và các cấp bộ Đoàn chủ động xây dựng các chương trình hành động cụ thể, hỗ trợ thanh niên trong nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi số. Việc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực mà còn tạo nền tảng vững chắc để thanh niên thể hiện bản lĩnh chính trị trong thời đại mới. Đặc biệt, trong bối cảnh khoa học công nghệ ngày càng phát triển, thanh niên cần không ngừng học hỏi, tiếp thu tri thức mới một cách có chọn lọc, tránh bị ảnh hưởng bởi các xu hướng sai lệch hoặc các thông tin không chính thống. Bản lĩnh chính trị sẽ giúp họ giữ vững lập trường, sử dụng công nghệ như một công cụ hữu ích để phát triển đất nước thay vì bị cuốn theo mặt trái của nó. Trong công tác Đoàn, sinh viên giữ vai trò quan trọng khi trở thành lực lượng nòng cốt với sự năng động và sáng tạo, từ đó đóng góp vào việc xây dựng và nâng cao chất lượng các phong trào của Đoàn.

Kỷ nguyên chuyển mình mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam đánh dấu giai đoạn đất nước bước vào tương lai với nhiều cơ hội rộng mở, song hành cùng những thách thức lớn lao. Trong bối cảnh đó, tầng lớp thanh niên giữ vai trò trọng yếu, là lực lượng nòng cốt dẫn dắt sự đổi mới và phát triển của đất nước. Với tinh thần trách nhiệm, ý chí bền bỉ, lòng yêu nước sục sôi và bản lĩnh chính trị vững vàng, thanh niên Việt Nam sẽ tiên phong trên mọi lĩnh vực, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khi ý thức rõ trách nhiệm của mình, không ngừng rèn luyện bản thân, trau dồi tri thức, nâng cao bản lĩnh chính trị và tận tâm cống hiến, họ không chỉ hoàn thành sứ mệnh lịch sử mà còn trở thành niềm tự hào lớn lao của dân tộc trong tương lai.

Khoa Khoa học Chính trị, Trường Đại học Cần Thơ

--------------------------------